Dekolman nedir ve nasıl oluşur?
Retina gözün arka kısmını örten ve görme olayının meydana geldiği sinir tabakasıdır. Gözun arka kısmı VİTREUS denilen göz jeli doludur. Bu jel yani vitreus tüm retinaya yapışıktır. Yaşlandıkça bu jel sıvılaşıp büzüşerek retinadan ayrılır.
Retinanın bazı yerlerinde vitreus ratinaya sıkı bir şekilde yapışıktır. Bu sıkı yapışıklık yüzünden vitreus retinadan ayrılırken retinada çekinti ve traksiyonla RETİNAL YIRTIĞA neden olur. İşte bu retinal yırtık içinden retina altına sıvı sızarak retinayı yapıştığı dokudan ayırır ki buna RETİNA DEKOLMANI denir. Bu dekolman hızlı bir şekilde tedavi edilmezse retinanın beslenmesi ve anatomik yapısı bozulur ve görme hızlı bir şekilde bozulur.
Retina Dekolmanı neden oluşur?
Retina dekolmanı bazı hastalıklara bağlı gelişebileceği gibi travmaya sekonder yada kendiliğinden yaşlanmanın bir sonucu olarak meydana gelir. Retina dekolmanı yani retinanın ayrışması oluş şekline göre 3 ana kısma ayrılır:
1.Regmatojen ( yırtıklı) Retina Dekolmanı:En sık görülen tip olup genelde yaşlanmanın bir sonucu olarak meydana gelir. Yaşlandıkça gözün içini dolduran vitreus jeli büzüşerek retina tabakasında yırtığa neden olur. Eğer bu yırtık erken aşamada leser ile tedavi edilmezse yırtıktan içeri sıvı girerek dekolmana neden olur. Bu çekinti ve yırtık genelde sıkı yapışık olan ve retinanın ince ve zayıf olduğu yerlerde olur. Sıklıkla fort miyoplarda olan ve LATTİCE DEJENERASYONU denilen zayıf retina bölgelerinin dekolman oluşturma potansiyelleri yüksektir. Bu dejenere LATTİCE alanları görüldüğünde mutlaka laser ile tedavi edilmelidir
2.Traksiyonel ( çekintiye bağlı) Retina Dekolmanı: En sık diabetik retinopatide meydana gelir. Bu hastalıkta oluşan zarlar; çekinti ve traksiyon yaparak retina tabakasında ayrışmaya neden olur. Bu tip retina dekolmanı genelede yavaş gelişir. Ayrıca travmada traksiyonel retina dekolmanına neden olur.
3.Seröz Retina Dekolmanı: Genellikle strese bağlı ve göz içi iltihaplara bağlı meydana gelir.Bu tür hastalıklarda retina altındaki damarlardan aşırı sıvı geçisi olur ve sıvı retina tabakalrında ayrışmaya neden olur. Bu tip dekolmanda yırtık yada delik yoktur. Tedavisi cerrahi değil medikaldir. Erkeklerde strese bağlı olarak meydana gelen bu dekolmana SANTRAL SERÖZ RETİNOPATİ denir ve tedavisi cerrahi değildir.
Retina Dekolmanın Belirtileri nelerdir?
Yeni başlayan sinek uçuşmaları ve siyah lekeler dekolmanın ilk belirtisi olabilir. Hasta gözünün önünde örümcek ağı gibi siyah gölgelenmeler olabilir. Özellikle bu belirtilere IŞIK ÇAKMASIDA eklenirse dekolman için çok önemli alarm sayılır. Hastalık ilerledikçe hastalar görma alanılarının bir perde tarafından kapatıldığını hissederler, Son dönemde ise görme tamamen kaybolur. RETİNA DEKOLMANINDA KESİNLİKLE AĞRI YOKTUR. Ağrısız görme kaybına neden olur ve teadvisi acil olarak yapılmalıdır.
Retina dekolmanın teşhisi nasıl olur?
Dekolmandan şüphe edersek hastamızın gözünü damla ile dilate edip biomikroskopi aletine oturtarak özel merceklerle retinayı tarayarak teşhisi koymamız mümkün. Eğer ratinada yoğun kanama var ve bu yüzden retinayı göremzsek ULTRASON ile teşhis koymak mümkün.
Retina Dekolmanı İçin Kimler Risk Altındadır?
Retina dekolmanı ve yırtığın tedavisi nasıl olur?
Retinal yırtık yada delik dekolmanın öncüsü olup hastalık bu aşamada tedavi edilirse DEKOLMAN hastalığı önlenmiş olur. Yırtık yada deliğin tek tedaisi ARGON LASERDİR. Bu tedavi lokal anestezi altında poliklinik şartlarında yapılıp toplam 5 dakika sürmektedir. Eğer laser tedavisi zamanında ve başarılı bir şekilde yapılırsa tüm yırtıklar dekolman oluşmadan tedavi edilir.
Eğer retinal yırtık zamanında tedavi edilmez ve DEKOLMAN gelişirse tek tedavi seçeneği CERRAHİDİR. Cerrahide iki seçenek vardir: Skleral Çökertme ve VİTREKTOMİ.
Skleral çökertme daha çok gençlerde kullanılan ve gözün içine girmeden göz dışarıdan slikon bantla sıkıştırılıp retinanın yatıştırılmasına çalışılan bir yöntemdir. Bu yöntemde retina altındaki seıvı dışardan drene edilip yırtık KRİO yöntemi ile kapatılır. Ama bu yöntemden sonra gözde bir miktar miyop meydana gelir ve ameliyat sonrası hastamızın gözlük kullanması gerekir.
Günümüzde retina dekolmanın tedavisinde en sık kullanılan yöntem VİTREKTOMİDİR. Bu ameliyatda göze 3 tane küçük delik açılıp göz içine girilerek dekolmana neden olan vitreus jeli ve sıvı temizlenip membran ve çekintiler ortadan kaldırılır. Sonra yırtığa ENDOLASER yapılarak yırtık kapatılır. Ameliyat sonunda göze GAZ yada SLİKON verilerek cerrahi sonlandırılır. Gaz verilirse hastamız 2 ay uçak yolculuğu yapamaz ve gaz 2 ayda kendiliğinden emilir. Eğer silikon verirsek uçak yolculuğu serbest ama yaklaşık 6 ay sonra tekrar cerrahi müdahale ile silikon tekrar alınır.
Tedavinin Başarısı Neye Bağlıdır?
Hastalık eğer yırtık yada delik aşamasında yakalanır ve laserle tedavi edilirse başarı oranı %100'dür. Eğer hastalık ilerlerse ve dekolman gelişirse cerrahi yöntemle başarı şansı %90'dır. Dekolman cerrahisi zorlu bir süreç olup bazen ikinci yada üçüncü cearrahiler gerekbilir ve sabır gerekir.
Görme artışı ameliyattan 2 yıl sonraya kadar devem edebilir bu yuzden aceleci olmamak lazım. Ama bazen çok iyi bir carrahi yapıp anatomik başarı sağlanıp retina yatıştırılsa bile görme hiç artamayabilir. Bunun tek nedeni tedavinin gecikmesidir. Yani hastada eğer dekolman varsa en geç 1 haftada mutlaka cerrahi operasyon geçirimelidr. Bu yüzden ERKEN TANI ÇOK ÖNEMLİDİR.
Op.Dr.Sadun YALÇIN
